Ζαμπούκος ή Σαμπούκος Άνθη - 100γρ

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

Η επιστημονική του ονομασία είναι Sambucus nigra (σαμπούκος ο μελανός), ανήκει στην οικογένεια των Αιγοκληματωδών (Caprifoliaceae) και στη χώρα μας τον συναντούμε με τις ονομασίες Ζαμπούκος, Κουφοξυλιά, Αφροξυλιά, Αφροξυλάνθη, Φροξυλιά, Φροξινάνθη, Ακτή η μελανή, Αυξιά, Αντριανός.
Είναι μικρό δένδρο, πολύ γνωστό φυλλοβόλο. Ο φλοιός του κορμού είναι ανοιχτόχρωμος με σχισμές και λευκά φακίδια. Φύλλα μεγάλα, πράσινα θαμπά, με 5 λογχοειδή οδοντωτά φυλλάρια. Άνθη μικρά λευκοκίτρινα, πολύ μυρωδάτα κατά μεγάλα απλωτά σκιάδια. Οι καρποί είναι μικρές μαύρες ράγες.

ΙΣΤΟΡΙΑ

Γνωστό βότανο από την αρχαιότητα. Ο Ιπποκράτης συνιστούσε την τοποθέτηση φύλλων Σαμπούκου στα πρηξίματα των ποδιών, για την ανακούφιση των πόνων από την ποδάγρα, αρθρίτιδα και αιμορροΐδες. Επίσης χρησιμοποιούσε τους φρέσκους και στεγνωμένους καρπούς του βοτάνου για τα πρηξίματα με συγκέντρωση υγρών από δυσλειτουργία των νεφρών, της καρδιάς και τις εγκυμονούσες.
Οι γιατροί της αρχαιότητας συνιστούσαν τα άνθη του Σαμπούκου ζεματισμένα με γάλα, σαν καταπλάσματα στους πόνους στην ποδάγρα και τα καρκινώδη έλκη. Σε περιπτώσεις συγκέντρωσης υγρών στον οργανισμό, εξ αιτίας της δυσλειτουργίας των νεφρών, οι αρχαίοι έλληνες έπαιρναν τον πράσινο φρέσκο φλοιό και τα φρέσκα φύλλα του δέντρου, έβγαζαν από αυτά τον χυμό, τον αραίωναν με κρασί και τον έπαιρναν με ένα κουτάλι του φαγητού πρωί – βράδυ.
Ο Γαληνός το χαρακτήριζε καυτό και ξηρό και το χρησιμοποιούσε για υγρές καταστάσεις όπως ο κατάρρους ή η υπερβολική βλέννα. Τον 17ο αιώνα ήταν δημοφιλές γιατρικό για να καθαρίζει το φλέγμα., ενώ τον 18ο αιώνα το απόσταγμα του Σαμπούκου εκθειαζόταν για την ικανότητά του να λευκαίνει το δέρμα και να σβήνει τις φακίδες.
Η λαϊκή παράδοση χαρακτηρίζει τον Σαμπούκο ως πλήρες φαρμακείο λόγω των αναρίθμητων προφυλακτικών του ιδιοτήτων. Το ονόμαζαν «το γιατρικό του στήθους του λαού». Το χρησιμοποιούσαν ευρέως ως ωφέλιμο βότανο για πολλές ασθένειες των πνευμόνων, αποτοξινωτικό του αίματος, τονωτικό και ως μέσο μακροζωίας.

ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ

Τα άνθη και οι καρποί είναι πικρά, ξηραντικά, δροσερά και ελαφρώς γλυκά. Ο φλοιός είναι καυτός, πικρός και ξηραντικός. Τα άνθη του φυτού περιέχουν φλαβονοειδή, υδροκυανικό γλυκοσίδιο σαμπουνιγκρίνη, τανίνες και αιθέριο έλαιο. Οι καρποί περιέχουν ιμβερτοσάκχαρο, φυτικά οξέα, τανίνη, βιταμίνες Α, C και Ρ, ανθρακοκυανικές χρωστικές ουσίες και ίχνη αιθέριου ελαίου.

Τα μέρη που χρησιμοποιούνται είναι ο φλοιός, τα άνθη, οι καρποί και τα φύλλα. Τα άνθη συλλέγονται την άνοιξη και στις αρχές καλοκαιριού. Ο φλοιός και οι καρποί συλλέγονται Αύγουστο και Σεπτέμβριο.

ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ

Τα άνθη δρουν ως εφιδρωτικό και αντικαταρροικό.

Κατάλληλο για ανκούφιση από τον πόνο, βοηθά στην αντιμετώπιση του βήχα, κρυολογήματος, γρίπης, πονόλαιμου, φαρυγγίτιδας, πυρετού εκ χόρτου και της ιγμορίτιδας.

Τα αποξηραμένα είναι μαλακτικά για το δέρμα, σε αντίθεση με τα χλωρά που είναι ερεθιστικά. Είναι χρήσιμα για την επιπεφυκίτιδα και για δερματικές παθήσεις.

ΧΡΗΣΗ

Παρασκευάζεται ως έγχυμα. (ρίχνουμε ένα φλιτζάνι βραστό νερό σε 2 κουταλιές του τσαγιού ξηρά ή φρέσκα άνθη, το σκεπάζουμε και το αφήνουμε 10 λεπτά.).

Για κρυολογήματα και πυρετούς ο Σαμπούκος συνδυάζεται με Μέντα, Αχιλλέα ή Ύσσωπο.

Για τη γρίπη συνδυάζεται με Ευπατόριο το διατρητόφυλλο.

Για την καταρροή μαζί με το Σολιντάγκο.

Ο Σαμπούκος συνδυάζεται καλά με Δυόσμο, Αχιλλέα, Ύσσωπο και Φλαμούρι για φλεγμονές των άνω αναπνευστικών οδών (άνθη και καρποί)

Αντενδείκνυται κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης γιατί είναι ισχυρό καθαρτικό και διουρητικό.