ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Η επιστημονική ονομασία του βοτάνου είναι Aloysia triphylla (Αλοϋσια η τρίφυλλος).
Η λουΐζα είναι γνωστή και με ονόματα αλουΐζα, λεμονόχορτο, λιππία.
Ανήκει στα φυλλοβόλα φυτά και έχει πλούσιο φύλλωμα.
Τα φύλλα του είναι μαλακά οδοντωτά και έχουν άρωμα λεμονιού.
Τα άνθη του έχουν μωβ και λευκή απόχρωση. Μπορεί να φτάσει σε ύψος μέχρι και το 1-1,5 μέτρα.
Ανθίζει το καλοκαίρι. Προτιμά ηλιόλουστες θέσεις, αλλά μπορεί να αναπτυχθεί ικανοποιητικά και σε σημεία που δεν έχουν τόσο ήλιο. Θάμνος φυλλοβόλος, με σκληρά κλαδιά, φύλλα λογχοειδή, βραχύμισχα και άνθη μικρά, λευκά, εμφανιζόμενα από το τέλος της άνοιξης μέχρι τις αρχές του φθινοπώρου.
Τα φύλλα της όταν τρίβονται, αναδίδουν οσμή λεμονιού.
Είναι φυτό ιθαγενές της Χιλής, έχει όμως εισαχθεί και καλλιεργείται στην Ελλάδα από πολύ παλιά.
ΙΣΤΟΡΙΑ
Η Λουΐζα έφτασε στην Ευρώπη τον 17ο αιώνα από τους Ισπανούς που την έφεραν από τη Νότιο Αμερική. Στην Αμερική το βότανο το ονόμαζαν Κέντρον. Το όνομα Λουΐζα το πήρε προς τιμή της Μαρίας – Λουίζα Τερέσα ντε Πάρμα (1751-1819) συζύγου του Βασιλιά Κάρλος του 4ου της Ισπανίας, η οποία όπως αναφέρεται το έπινε συχνά.
Δεν είναι γνωστό πότε ακριβώς η Λουΐζα ήρθε στην Ελλάδα. Είναι όμως σαφές πως από πολύ παλιά το βότανο αυτό χρησιμοποιείται στη λαϊκή ιατρική του τόπου μας. Ο μοναχός Αγάπιος που έζησε τον 17ο αιώνα και εξέδωσε το 1620 στη Βενετία το «Γεωπονικό» του, ίσως από ερανισμούς από το Βοτανολόγιο του Κάστωρος Ντουράντε, που τον αποκαλεί «έμπειρο ιατρό» αναφέρει ότι το φυτό αυτό έχει πολλές ευεργετικές ιδιότητες, χρησιμοποιούμενο όμως ιδίως κατά του πονόματου. Ο Κάστωρ Ντουράντε το συνιστούσε σε έγχυμα κατά των στομαχικών παθήσεων και σαν θαυμάσιο χωνευτικό. Για τον σκοπό αυτό χρησιμοποιείται έντονα ακόμα και σήμερα. Ο Cazin το συνιστούσε σαν περίφημο στομαχικό και αντισπασμωδικό, κατά της δυσπεψίας, των γαστραλγιών, των νευρώσεων του στομάχου κ.α. Το έγχυμα αυτό γίνεται πολύ ευχάριστο αν του προσθέσουμε μέλι ή αναμιχθεί με γάλα. Παράλληλα όμως το έγχυμα αυτό του συνιστούσε για την λεπτότητα του δέρματος σε πλύσεις προσώπου.
ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ
Είναι βότανο στυπτικό, αρωματικό και πλούσιο σε αιθέρια έλαια.
Όλο το φυτό αναδίδει μια διαπεραστική οσμή ανάλογη των λεμονιών και κίτρων, που γίνεται εύκολα αντιληπτή αν τρίψουμε τα φύλλα μεταξύ των δακτύλων.
Οι μεμβράνες στο κάτω μέρος του φύλλου περιέχουν πτητικά έλαια (σε αναλογία 0,90% που αντικαθιστά στην αρωματοποιία την κιτρονέλη, έχει πυκνότητα 0,900 και περιέχει 35% κιτράλη). Για τον λόγο αυτό τα φύλλα συνθλιβόμενα να αναδίδουν έντονο άρωμα λεμονιού.
Η γεύση του είναι πικρή, λίγο δριμεία και αρωματική.
Περιέχει βερβεναλίνη, βερβενίνη, αιθέριο έλαιο (το οποίο περιέχει τις αλδεϋδες νεράλη, γερανιάλη και τα μονοτερπενοειδή λιμονίνη, καρβόνη, διπεντίνη, λιναλόλ, νερόλ και γερανιόλη), μια πικρή ουσία και μία τανίνη που δεν έχουν εξερευνηθεί οι ιδιότητές της.
ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ
Έχει δράση ήπια ηρεμιστική, αντιπυρετική, σπασμολυτική και καταπραϋντική.
Είναι ιδιαίτερη για το πεπτικό σύστημα, όπου βοηθά την πέψη και μειώνει τις κράμπες. Είναι καταπραϋντική, ιδιαίτερα των βρόγχων και της ρινικής κοιλότητας.
Βοηθά επίσης σε διάρροιες και αιμορραγίες.
Εξωτερικά χρησιμοποιείται υπό μορφή καταπλασμάτων στους νευρικούς πόνους, ισχιαλγία, νευρικές κεφαλαλγίες και πόνους στα αυτιά. Στην αρωματοθεραπεία χρησιμοποιείται για νευρικά και πεπτικά προβλήματα, για την ακμή, καλόγερους και κίστες.
Συνίσταται για το αδυνάτισμα, στην εξαφάνιση της κυτταρίτιδας και στην αποβολή περιττών υγρών, λόγω της διουρητικής της δράσης.
Γενικά διεγείρει το γενικό μεταβολισμό, διώχνει την ξινίλα και τα φουσκώματα.
Καθίσταται χρήσιμη και στις αϋπνίες που προέρχονται από νευρική κούραση.
ΧΡΗΣΗ
Παρασκευάζεται ως έγχυμα. Ρίχνουμε ένα φλιτζάνι βραστό νερό σε 1-2 κουταλάκια του τσαγιού βότανο και το αφήνουμε σκεπασμένο για 5-10 λεπτά. Σουρώνουμε και πίνουμε έως 3 φλιτζάνια την ημερησίως.
Παρασκευάζεται ως αφέψημα. Βράζουμε νερό και για κάθε φλιτζάνι νερού προσθέτουμε 1 κουταλάκι του τσαγιού βότανο. Βγάζουμε από την φωτιά, το αφήνουμε να σιγοβράσει για 5 λεπτά, σουρώνουμε και πίνουμε 20 λεπτά πριν από τα γεύματά σας.
Η συνεχόμενη κατανάλωση να μην υπερβεί τον 1 μήνα. Έπειτα, κάντε ένα διάλειμμα 2 εβδομάδων και συνεχίστε.
Για την κακοσμία του στόματος. Αφήστε 50 γρ. φύλλα λουίζας να μουλιάσουν για 15 λεπτά σε 1 λίτρο κρύο νερό και μετά βράστε τα για λίγα δευτερόλεπτα. Αφήστε τα να κάτσουν για άλλα 10 λεπτά, ώστε να διαλυθεί στο νερό το αιθέριο έλαιο του φυτού. Πιείτε 3-4 φλιτζάνια από αυτό το τσάι μέσα στη μέρα.
Για την κυτταρίτιδα. Βράζεις λίγο νερό σε ένα μπρίκι και μετά ρίχνεις μέσα μερικά φυλλαράκια λουίζας χωρίς να συνεχίσεις το βράσιμο. Το αφήνεις για 3-5 λεπτά ώστε να βγάλει το βότανο τις ωφέλιμες ουσίες του. Στραγγίζεις το ρόφημα από τα φύλλα και είναι έτοιμο.
Μπορούμε να προσθέσουμε μια χούφτα φύλλα για ένα χαλαρωτικό μπάνιο.
Προσοχή!
Σε περίπτωση εγκυμοσύνης ή ασθένειας, πριν το καταναλώσετε, συμβουλευτείτε το γιατρό σας.
H Λουίζα αντενδείκνυται κατά τη διάρκεια της κύησης λόγω των σπασμολυτικών της ιδιοτήτων.
Αντενδείκνυται σε άτομα με χαμηλή πίεση, άσθμα ή που πάσχουν από φλεγμονή του παχέος εντέρου.
Οι ιδιότητες που έχει το κάθε βότανο, το καθιστά σύμμαχό μας στην αντιμετώπιση διαφόρων ασθενειών.
Όμως η υπερκατανάλωση μπορεί να φέρει ανεπιθύμητα αποτελέσματα.
Γι αυτό τον λόγο θα πρέπει πάντα να ρωτάτε τον γιατρό σας πριν από τη λήψη κάθε βοτάνου.
Η ως άνω παρουσίαση του φυτού, σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί συνταγή.
Η συμβουλή ειδικού κρίνεται απαραίτητη πριν από την χρήση του φυτού.