ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Ελιά η ευρωπαϊκή (Olea europaea), ανήκει στην οικογένεια Ελαιoειδών (Oleaceae).
Η ελιά έχει συνήθως επιφανειακές ρίζες, ή εισχωρούν βαθιά και απλώνονται σε πετρώδη και μαλακά εδάφη για να συναντήσουν υγρασία και τροφή για το δέντρο.
Στη ρίζα της ελιάς, όπως και στα φύλλα περιέχονται αρκετές φαινολικές ενώσεις.
Η καλλιεργούμενη ελιά είναι μεγάλο, υπέρ-αιωνόβιο δένδρο που το ύψος της μπορεί να φτάσει και τα 20 μέτρα.
Ο κορμός της σκεπάζεται από σταχτόχρωμο περίδερμα (φλοιό) που φέρει κατά περιοχές χαρακτηριστικά εξογκώματα.
Το ριζικό της σύστημα έχει τη δυνατότητα να αναπτύσσεται τόσο προς τα κάτω όσο και προς τα πλάγια.
Αναζητά νερό σε πολύ χαμηλούς ορίζοντες του εδάφους και δεν είναι τυχαίο ότι έχουν βρεθεί ρίζες ελιάς σε εκσκαφές δρόμων ή σηράγγων και σε βάθος 60 ή 70 μέτρα μέσα στο έδαφος!
ΙΣΤΟΡΙΑ
Η Αθηνά δώρισε στους Αθηναίους την πρώτη ελιά του κόσμου, η οποία φύτρωσε εκεί όπου χτύπησε το δόρυ της, κατά τον αγώνα μεταξύ των θεών για την ανάδειξη του προστάτη των Αθηνών.
Κατά τη μυθολογία, ο Ηρακλής φύτεψε μια ελιά στο ναό της Ήρας στην αρχαία Ολυμπία, μετά την ολοκλήρωση την 12 άθλων του. Ήταν γνωστή ως η «καλλιστέφανος ελιά», από την οποία φτιαχνόνταν ο κότινος, η μεγαλύτερη διάκριση για κάθε αθλητή.
Από το 4000 π.Χ. ήταν γνωστή η χρήση του ελαιολάδου για ωφέλιμους σκοπούς.
Ο Αριστοτέλης μελέτησε το ελαιόδενδρο και ανήγαγε την καλλιέργεια του σε επιστήμη.
Ο Σόλων (639-559 π.Χ.) πρώτος νομοθέτησε την προστασία του.
Ο Όμηρος το παρομοίασε με "χρυσό υγρό".
Στις διασωθείσες εργασίες του αναφέρονται περισσότερες από 60 φαρμακευτικές και ιατρικές χρήσεις του ελαιολάδου.
Αυτές περιλαμβάνουν δερματολογικές ασθένειες, μυϊκούς πόνους, σύμμαχος κατά του έλκους και της χολέρας, φλεγμονές των ούλων, αϋπνία, ναυτία, πυρετό και στομαχικούς πόνους.
Επίσης, το χρησιμοποιούσαν για να μαλακώσουν το δέρμα τους ή το έβαζαν στα μαλλιά τους για να είναι υγιή και λαμπερά.
Το ελαιόλαδο είναι το «μυστικό της μακροζωίας» των Κρητικών.
ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ
Εύκολα μπορεί κανείς να παρατηρήσει, τον πλούτο των φύλλων ελιάς σε ιχνοστοιχεία, μέταλλα και βιταμίνες, καθιστώντας τα σε πολύτιμο διατροφικό εργαλείο του ανθρώπου.
Παράλληλα, η αναλογία τους σε λιπαρά οξέα (κορεσμένα, μονοακόρεστα, πολυακόρεστα), είναι η ιδανική και υποδεικνύει τις καρδιο-προστατευτικές τους ιδιότητες.
Η παρουσία της βιταμίνης Ε, είναι διπλάσια και από αυτή που υπάρχει σε ανάλογη ποσότητα σησαμέλαιου (4,1 mg/100gr), καθιστώντας τα φύλλα ελιάς, σε τρόφιμο πλούσιο στην εν λόγω βιταμίνη.
Όσον αφορά το σίδηρο, η παρουσία του είναι μεγαλύτερη από αντίστοιχη παρουσία δημητριακών πρωινού (8,2mg/100gr), που τόσο διαφημίζονται ως πλήρης και ποιοτική τροφή για το σύγχρονο άνθρωπο.
Τέλος, ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να γίνει και στις διαιτητικές ίνες των φύλλων ελιάς.
Οι διαιτητικές ίνες, βρίσκονται σε αυτό το τρόφιμο σε αφθονία, καθιστώντας το σε τρόφιμο που βοηθά στην πολύ-παραγοντική αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας.
Σήμερα η επιστημονική έρευνα, εκτός του ότι επιβεβαιώνει αυτές τις χρήσεις, ανακαλύπτει και νέες χρήσεις του πράσινου χρυσού.
Στα φύλλα, στον πυρήνα και στον φλοιό της ελιάς περιέχεται σε μεγάλες ποσότητες το συστατικό ελευρωπαϊνη.
H ουσία αυτή είναι «ασπίδα» για την καρδιά, τόσο στη στεφανιαία νόσο όσο και στην καρδιοτοξική δράση που προκαλούν κάποια αντικαρκινικά φάρμακα.
Η ρίζα και τα φύλλα της ελιάς έχουν πικρή και ελαφρώς στυφή γεύση.
ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ
Απ’ ό,τι φαίνεται οι ευεργετικές ιδιότητες της ελιάς δεν περιορίζονται μόνο στους καρπούς, στη ρίζα και το λάδι της, αλλά επεκτείνονται στη ρίζα και στα φύλλα της.
- Η ολευροπεΐνη είναι ένα ενεργό συστατικό στα φύλλα της ελιάς, το οποίο μπορεί να ρίξει την υψηλή αρτηριακή πίεση, διευρύνοντας τα αιμοφόρα αγγεία, έτσι ώστε να βελτιωθεί η κυκλοφορία του αίματος.
- Στο εκχύλισμα από φύλλα ελιάς υπάρχουν φλαβονοειδή, τα οποία έχουν αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Ακόμη, το εκχύλισμα μπορεί να σταματήσει τον πολλαπλασιασμό των βλαβερών βακτηρίων και ιών.
- Έχουν αντιβιοτικές, αντιικές και αντιμυκητησιακές ιδιότητες καταπολεμώντας το κρύωμα και τον πυρετό, ενώ σύμφωνα με μελέτες, η ολευροπεΐνη φαίνεται να «απενεργοποιεί» τα βακτήρια.
- Είναι αποτελεσματικά και σε περιπτώσεις αφροδίσιων νοσημάτων, όπως έρπη και γονόρροια, ενώ λόγω των παραπάνω αντιβακτηριδιακών ιδιοτήτων τους, μπορούν να αντιμετωπίσουν και οδοντικές μολύνσεις.
- Έχουν αντιοξειδωτικές ιδιότητες που καταπολεμούν τις ελεύθερες ρίζες και αποτρέπουν την καταστροφή των αιμοφόρων αγγείων.
Τα οφέλη από την κατανάλωση φύλλων ελιάς (χυμού, αφεψήματος, ελαιόλαδου), συνοπτικά αναφέρονται ως εξής:
1. Ενίσχυση ανοσοποιητικού συστήματος. Αποτελεί το κυρίαρχο όφελος με την κατανάλωση χυμού ή ροφήματος φύλλων ελιάς, λόγω του ενεργού συστατικού τους, την ελαιοευρωπαΐνη. Η αποτελεσματικότητα κατά πολλών παθογόνων, μπορεί να ωφελήσει στην αντιμετώπιση των ιών της γρίπης, του έρπητα, μύκητες (υπερανάπτυξη ζυμομυκήτων - Yeast Syndrome), βακτήρια (11 ειδών). Έχουν αναφερθεί θεαματικά αποτελέσματα και στην αντιμετώπιση έντονων συμπτωμάτων του AIDS με χορήγηση φύλλων ελιάς.
2. Αντιοξειδωτική δράση. Η αναστολή της οξείδωσης της LDL χοληστερόλης, που προκαλεί η ελαιοευρωπαΐνη των φύλλων ελιάς, μειώνει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρδιαγγειακών νοσημάτων. Η ταυτόχρονη παρουσία της «αντιοξειδωτικής» βιταμίνης Ε που υπάρχει σε αφθονία στα φύλλα ελιάς, ενισχύει ακόμα περισσότερο την εν λόγω δράση.
3. Αντιυπερτασική δράση. Από τη δεκαετία του 1950, υπάρχουν κλινικά δεδομένα για τη χρήση των φύλλων ελιάς στη καταπολέμιση της υπέρτασης, μέσω της αγγειοδιασταλτικής τους δράσης.
4. Αναστολή συγκόλλησης των αιμοπεταλίων. Αυτή η ιδιότητα μετατρέπει τα φύλλα ελιάς, σε σημαντικό όπλο για την αντιμετώπιση των καρδιαγγειακών επεισοδίων και την αποφυγή επικίνδυνων θρόμβων.
5. Αύξηση ενεργητικότητας - Αντιμετώπιση χρόνιας κόπωσης. Η κατανάλωση φύλλων ελιάς έχει αναφερθεί πολλάκις από ασθενείς, αλλά και από υγιή άτομα, ότι προσδίδει μεγαλύτερη ενεργητικότητα. Αυτή η μεγαλύτερη ενεργητικότητα, δυνητικά μπορεί να αυξήσει την απόδοση στην εργασία, την επίδοση στον αθλητισμό. Επίσης, έχουν αναφερθεί πολλά περιστατικά ταχείας ανάρρωσης από χρόνια κόπωση με τη συχνή και συστηματική κατανάλωση φύλλων ελιάς. Εν ολίγοις, αποτελούν σημαντικότατο εργαλείο του σύγχρονου και επιβαρημένου από το στρες ανθρώπου, στην ανάγκη για ευεξία και μακροζωία.
ΧΡΗΣΗ
Η ρίζα και τα φύλλα της ελιάς χρησιμοποιούνται ως αφέψημα. Για ένα ποτήρι τσάι 4-5 αποξηραμένα φύλλα ελιάς ή μια πρέζα ρίζα και να βράζουν για 15-20 λεπτά σε χαμηλή-μέτρια φωτιά.