ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Ανήκει στην οικογένεια των Αγρωστοειδών και στη χώρα μας το συναντούμε με τις ονομασίες καλαμπόκι, αραποσίτι, αραπόσταρο, κούκλα, μπαρμπαρόσταρο, στίχρος, μισέρι.
Κατάγεται από τη νότιο και κεντρική Αμερική. Καλλιεργείται σε όλο τον κόσμο, σε πολλές ποικιλίες και υβρίδια, σαν φυτό διατροφής και κτηνοτροφής. Η άγρια μορφή του, που κατάγεται από την τροπική Αμερική, σήμερα δεν είναι πια γνωστή.
Το καλαμπόκι έχει φύλλα σπαθοειδή, μεγάλα, κορμό που φτάνει τα δύο μέτρα, άνθη σε φούντα και ρίζα επιπόλαιη. Τα αρσενικά άνθη σχηματίζουν ταξιανθία φόβη (φούντα) και τα θηλυκά σχηματίζουν σπάδικα που καλύπτεται από σκληρά και πλατιά φύλλα. Ο σπάδικας αυτός με τους καρπούς λέγεται κοινά κούκλα ή ρόκα και οι κλωστές που περιέχονται μέσα, αποκαλούνται με διάφορα ονόματα όπως στίγματα, στύλοι, κοινά μουστάκια ή μαλλιά του καλαμποκιού.
ΙΣΤΟΡΙΑ
Ο Αραβόσιτος ήταν άγνωστος στους αρχαίους Έλληνες. Είναι ιθαγενές της Αμερικής. Στην Ευρώπη το εισήγαγαν οι Ισπανοί μετά την ανακάλυψη της Αμερικής γύρω στα 1552.
Στο Μεξικό έχουν βρεθεί απολιθώματα γυρεοκόκκων του, ηλικίας 80.000 ετών. Οι πολιτισμοί των Αζτέκων και των Ίνκας στηρίχτηκαν στην καλλιέργεια του. Από καλαμποκάλευρο φτιάχνεται η γνωστή «μπομπότα» και άλλα αρτοσκευάσματα, όπως η πολέντα των Ιταλών, η μαμαλίγκα των Ρουμάνων, η ριμότ των Γάλλων, η τορτίγια των Μεξικάνων. Οι λαοί που χρησιμοποιούν αποκλειστικά ως τροφή το καλαμπόκι, πάσχουν από πελάγρα, μια πάθηση του δέρματος που οφείλεται σε έλειψη βιταμίνης ρρ (νιασίνης).
Στο Περού, οι ιθαγενείς χρησιμοποιούν τους στύλους του καλαμποκιού ως παραισθησιογόνο. Τους καίνε και εισπνέουν τους ατμούς οι οποίοι τους προκαλούν μια ψυχική διέγερση που φτάνει μέχρι το παραλήρημα.
Στην Κρήτη το φυτό το αποκαλούσαν Ξενικό ή Ξενικόσταρο. Το φύτευαν την εποχή των κηπικών για να το συλλέγουν τον δεκαπενταύγουστο. Δεν το χρησιμοποιούσαν για αλεύρι. Στην Κρήτη το ψωμί το έκαναν από κριθάρι, σιτάρι ή μιγαδερό και το πολύ πολύ τριομίγαδο (ανάμικτο με βρώμη. Οι Τουρκοκρητικοί το ονόμαζαν ξενικό κοκορόζι. Τον χυλό των ξενικόμαλλων τον έπιναν ως διουρητικό, στη στραγγουριά και την κατσίβερη (ιλαρά). Πλένοντας τα μαλλιά με αυτό ξάνθαιναν. Με τα μεμβρανώδη περιβλήματα, γέμιζαν στρωματάκια για τις κούνιες των βρεφών. Τις φούντες μετά το δέσιμο του ξενικού τις έκοβαν και τις έδιναν στα αιγοπρόβατα. Τους κόκκους του ξενικού τους καβούρδιζαν και τους έπιναν σαν καφέ για την υπέρταση. Κατά την παράδοση, το ξενικό πήρε τα μαλλιά του από μια κοπέλα, που πεθαίνοντας είπε: «…εσύ το ξενικόσταρο έπαρε τα μαλλιά μου/ να μην τα πάρει θηλυκό κι έχει τα βάσανά μου».
ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ
Τα στίγματα των θηλυκών ανθέων του Αραβοσίτου περιέχουν αμίνες των οποίων ο τύπος δεν έχει αναγνωρισθεί αν και η ορδενίνη είναι καταγραμμένη στο γένος Ζέα, έλαιο (γλυκερίδια λινελαϊκού, ελαϊκού, παλμιτικού και στεατικού οξέος), μη προσδιορισμένες σαπωνίνες και τανίνες και άλλα συστατικά όπως αλλαντοϊνη, πικροί γλυκοσίδες, κρυπτοξανθίνη, κυανογενετικό σύμπλοκο (μη ταυτοποιημένο), φλαβόνη, κόμμι, φυτοστερόλες (σιτοστερόλη, στιγμαστερόλη), χρωστικές, ρητίνη, βιταμίνες C και Κ. Περιέχει ακόμη μαννίτη και μια ουσία παρόμοια με την εργοτίνη που είναι συστατικό των μυκήτων που φυτρώνουν στα στάχυα της σίκαλης ως αρρώστια. Οι τροπικές μορφές περιέχουν ένα αλκαλοειδές. Πρόσφατα ανακαλύφθηκε το παρα-άμινο-βενζοϊκό οξύ, ουσία που απορροφά την υπεριώδη ακτινοβολία και χρησιμοποιείται σήμερα ευρύτατα στην παραγωγή αντηλιακών προϊόντων.
ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ
Δρα ως διουρητικό, αντισηπτικό, μαλακτικό και τονωτικό.
Αναφέρεται ότι έχει εξαιρετικές αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες για τον πόνο των αρθρώσεων, ότι ρίχνουν τις πέτρες των νεφρών και της ουροδόχου κύστης.
Ακόμα, βοηθούν στην αποσυμφόρηση του στήθους και της μύτης, στην καταπράυνση της μυικής έντασης και στην αντιμετώπιση της κυστίτιδας, της ουρηθρίτιδας, της προστατίτιδας, της νυχτερινής ενούρησης κ.α.
Συμβάλλει στην μείωση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα, στην αποτοξίνωση του οργανισμού
ΧΡΗΣΗ
Παρασκευάζεται ως έγχυμα. Ρίχνουμε σε 2 κουταλιές του γλυκού ξηρό βότανο σε ένα φλιτζάνι βραστό νερό, το σκεπάζουμε και το αφήνουμε 10-15 λεπτά. Το ρόφημα πίνεται έως 3 φορές ημερησίως.
Συνδυάζεται άριστα με την Αγριάδα, τον Αρκτοστάφυλλο ή την Αχιλλέα για την κυστίτιδας.
Προσοχή!
Αντενδείκνυται σε ασθενείς με υψηλή πίεση και μεγάλη πτητικότητα αίματος.
Οι ιδιότητες που έχει το κάθε βότανο, το καθιστά σύμμαχό μας στην αντιμετώπιση διαφόρων ασθενειών.
Όμως η υπερκατανάλωση μπορεί να φέρει ανεπιθύμητα αποτελέσματα.
Γι αυτό τον λόγο θα πρέπει πάντα να ρωτάτε τον γιατρό σας πριν από τη λήψη κάθε βοτάνου.