ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Στη χώρα μας το συναντούμε στη Θεσσαλία, Αττική, Κυκλάδες, Κρήτη και Επτάνησα με τις ονομασίες λάδανο, αλάδανο, αλυταριά, ήμερη κουνουκλιά, ήμερο κιστάρι, αγκίσαρος, ακίσσαρο, ατζίκαρος. Ανήκει στην οικογένεια των Κιστοειδών. Είναι θάμνος πολυετής που φτάνει το ένα μέτρο, αρωματικός και πυκνός. Η αλαδανιά εκφύεται σε πάρα πολλά μέρη του κόσμου όπως Ελλάδα, νότια Ιταλία, Ισπανία, νότια Γαλλία και αλλού. Επίσης αλάδανος παράγεται σε πολλά από αυτά τα μέρη. Όμως η καλύτερη ποιότητα, παράγεται στην Κρήτη και κυρίως στις Σίσες. Εκεί υπάρχουν μεγάλες περιοχές, όπου ευδοκιμούν αποκλειστικά και μόνο αγκίσαροι με γαλάζια λουλούδια (τα φυτά με λευκά άνθη δεν βγάζουν ρητίνη), τα οποία και παράγουν καλύτερης ποιότητας αλάδανο. Στα τέλη περίπου Μαΐου κάθε χρόνο, μόλις αρχίσει δηλαδή η ζέστη του καλοκαιριού, οι αγκίσαροι είναι έτοιμοι για να αρχίσει η περισυλλογή του αλαδάνου. Για συλλέξουν τον αλάδανο από το φυτό, χρησιμοποιούν ένα αργαστήρι, μια κατασκευή από ξύλο που πάνω της έχουν δέσει πλαστικά λουριά. Χτυπώντας αυτά τα λουριά πάνω στο φυτό, η ρητίνη κολλάει πάνω τους και έτσι τη συλλέγουν.
ΙΣΤΟΡΙΑ
Οι αρχαίοι χρησιμοποιούσαν το λάδανο σε θυμιάματα και αλοιφές. Απέδιδαν στο βότανο αντιρρευματικές, θερμαντικές, αντισηπτικές και στυπτικές ιδιότητες. H φαρμακολογική δράση της ρητίνης, έχει χρησιμοποιηθεί κατά της πανώλους τον 18ο αιώνα και σαν αλοιφή σε διάφορες δερματικές παθήσεις. Παλιότερα ορισμένοι αρτοποιοί το έβαζαν στο φούρνο τους για να αρωματίζουν τα παξιμάδια, ενώ με το θυμίαμα της ρητίνης θύμιαζαν τις εικόνες τόσο στο Μυλοπόταμο της Κρήτης. Στην Κρήτη ήταν πολύ διαδεδομένο βότανο το οποίο χρησιμοποιούσαν κυρίως κατά των στηθικών νοσημάτων, των διαρροϊκών και δυσεντερικών παθήσεων. Το χρησιμοποιούσαν ακόμη για τους πόνους των αρθρώσεων και τις ρευματικές παθήσεις κάνοντας εντριβές με αλάδανο. Το χρησιμοποιούσαν ακόμη, ελαφρά χλιαρό επιθέτοντας το στους κροτάφους και το στήθος των βρεφών «οντέν είναι σουλουχουνιασμένα» (όταν βράζει το στηθάκι τους από κρυολόγημα). Για την διάρροια έριχναν ένα βωλαράκι μέσα στο βραστάρι. Μαζί με άλλα βότανα τον χρησιμοποιούσαν για τις δοθιήνες. Με την κομεορητίνη του φυτού έβαφαν σε χρώμα βυσσινί τα βαμβακερά. Ανάλογα με την περιοχή οι Κρητικοί το βότανο το ονομάζουν αλαδανιά, λαδανιά, αγκίσαρος ή ατζίκαρος.
ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ
Τα φύλλα έχουν τρίχες αδενώδεις που κατά τον Ιούνιο – Ιούλιο εκκρίνουν μία κομμεορητίνη, η οποία ονομάζεται λάδανο.
Η ρητίνη αυτή βέβαια δεν έχει καμία σχέση με το λάβδανο το οποίο είναι βάμμα οπίου.
Το λάδανο περιέχει 76 μέρη ρητίνης με λίγο αιθέριο έλαιο, 7 μέρη κερί, 1 μέρος νερουλά εκχυλίσματα και 6 μέρη άλλων ουσιών.
Η ρητίνη αυτή και παρουσιάζει ισχυρή αντιμικροβιακή δράση (Δεμέντζος και συνεργάτες, 1997) και κυρίως αντιλευχαιμική δράση (Δήμας και συνεργάτες, 1998), η οποία μπορεί να συγκριθεί με καθιερωμένα φάρμακα των κατηγοριών αυτών, όπως είναι η αμπικιλλίνη και η καμπτοθεκίνη.
Έχει άρωμα που μοιάζει με την οσμή που έχει το φαιό άμβαρι και δυνατή γεύση βάλσαμου.
ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ
Αποτελεί από τα ισχυρότερα αντιοξειδωτικά, τονωτικά μέσα και ανακουφιστικά του πεπτικού.
Το βότανο δρα ως στυπτικό, αποχρεμπτικό, αντικαταρροϊκό και αντιδυσεντερικό.
Είναι ευεργετικός για το ανοσοποιητικό σύστημα, διάφορες δερματοπάθειες και αιμορροΐδες.
Μελέτες έχουν δείξει ότι μπορεί να προφυλάξει τον οργανισμό από την δημιουργία ελεύθερων ριζών, και συνεπώς του καρκίνου, ιδιαίτερα του παχέος εντέρου. Επιπλέον, αναφέρεται η χρήση του για σκληρούς όγκους μήτρας, του πρωκτού και σε ρηνικούς πολύποδες.
Επίσης ενδιαφέροντα αποτελέσματα έχουν δημοσιευθεί και αφορούν την αντιμικροβιακή του δράση.
ΧΡΗΣΗ
Παρασκευάζεται ως έγχυμα. Ρίχνουμε μία κουταλιά της σούπας σε 2 φλιτζάνια βραστό νερό και το αφήνουμε σκεπασμένο να σιγοβράσει για 10-15 λεπτά. Σουρώνουμε και πίνουμε την μισή ποσότητα το πρωί και την άλλη μισή το βράδυ.
Συστήνεται για βαθύτερη αποτοξίνωση η κατανάλωση 2 λίτρων νερού ημερησίως.
Προσοχή!
Δεν αναφέρονται παρενέργειες. Τηρούμε απλά την συνιστώμενη δοσολογία.
Οι ιδιότητες που έχει το κάθε βότανο, το καθιστά σύμμαχό μας στην αντιμετώπιση διαφόρων ασθενειών.
Όμως η υπερκατανάλωση μπορεί να φέρει ανεπιθύμητα αποτελέσματα.
Γι αυτό τον λόγο θα πρέπει πάντα να ρωτάτε τον γιατρό σας πριν από τη λήψη κάθε βοτάνου.
Η ως άνω παρουσίαση του φυτού, σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί συνταγή.