ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Ιπποφαές ή Ιπποφαία (Hippophae) είναι ένας ακανθώδης φυλλοβόλος θάμνος που αριθμεί περίπου 7 είδη (τα δύο πιθανότατα υβριδικής προέλευσης) και 12 υποείδη.
Το Ιπποφαές το Ραμνοειδές ή Ιπποφαές το Κοινό (H. Rhamnoides L), είναι μακράν το πιο διαδεδομένο είδος με 7 γνωστά υποείδη.
Το φυτό ανήκει στην οικογένεια των Ελαιαγνοειδών (Elaeagnaceae). Επειδή ο καρπός του δέντρου είναι πικρός όταν φαγωθεί ωμός, το ιπποφαές θεωρείται συχνά και εσφαλμένα ως ο καρπός του τρώνε μόνο τα άλογα και μάλιστα έχει ταυτιστεί και με την ονομασία του.
Η ονομασία του θάμνου είναι σύνθετη λέξη από το ίππος = άλογος και από την κατάληξη φαής (φαές) = λάμψη – γιατί τα άλογα που τρέφονταν με τους καρπούς του θάμνου αυτού αποκτούσαν λαμπερό και δυνατό τρίχωμα (λαμπερά άλογα).
Η ονομασία δόθηκε, σύμφωνα με το θρύλο, από τα στρατεύματα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, που εκτός από το γυαλιστερό τρίχωμα παρατήρησαν ότι ο καρπός και τα φύλλα του φυτού πρόσφεραν στα άλογα γρήγορη ανάρρωση από τραυματισμούς και φυσική δύναμη.
Η μεταγενέστερη ιστορία θέλει τα άλογα του Τζένγκις Χαν να τρέφονται με χυμό ιπποφαούς για να έχουν επίσης καλύτερη απόδοση στις εκστρατείες.
Στην Κίνα το ιπποφαές καλλιεργείται σε τεράστιες εκτάσεις για τη συντήρηση και κάθαρση χερσαίων και υδάτινων πόρων, πρόκειται όμως για ένα φυτό που επιβιώνει και αυτοφύεται σε εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες -από ημιέρημες περιοχές με μεγάλη ξηρασία ως την Σιβηρία της Ρωσίας και μπορεί να καλλιεργηθεί από θερμοκρασίες -43 έως 40 βαθμούς Κελσίου.
Στη Ρωσία η ιπποφαία ονομάζεται ανανάς της Σιβηρίας όπου αυτοφύεται σε μεγάλες εκτάσεις επειδή μετά από ψύξη του καρπού επέρχεται γλύκανση της γεύσης του και αποδίδεται ένα διακριτικό άρωμα ανανά.
Φυτό πανάρχαιο, η ιπποφαία θεωρείται ένα από τα λίγα φυτά που επέζησαν την εποχή των Παγετώνων.
Στα συστατικά του ιπποφαούς αναφέρονται περίπου 190 ενεργά συστατικά, με τις περισσότερες συγκεντρωμένες στο λιπαρό μέρος του φυτού.
Στα θρεπτικά συστατικά του καταγράφονται όλες οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β, βιταμίνη Ε και Β-καροτίνη, βιταμίνες D και K, τεράστια αποθέματα βιταμίνης C (κατά μέσο όρο περίπου 700mg ανά 100gr), απαραίτητα μέταλλα (Fe, Mg, K, Zn, Cr, Se) πολυακόρεστα και ακόρεστα λιπαρά οξέα (ω-3, ω-6, ω-7 και ω-9), αμινοξέα.
Η χρήση του ως συμπλήρωμα διατροφής είναι ευρεία και σε πολλές χώρες παρασκευάζεται χυμός, προϊόντα ζελέ αλλά και λικέρ. Δημοφιλέστατο είναι το έλαιο της ιπποφαίας όπου περιέχονται τα περισσότερα από τα ενεργά συστατικά του βοτάνου.
Στα βιοενεργά συστατικά του Ιπποφαούς συγκαταλέγονται αντιοξειδωτικές, κυτταροπροστατευτικές ουσίες όπως το λυκοπένιο και η β-σιτοστερόλη που μαζί με τις βιταμίνες Α, Ε και C και τα φλαβονοειδή, αντιπροσωπεύουν την ισχυρότατη αντιοξειδωτική δράση του φυτού.
ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ
Οι δράσεις που αποδίδονται στο φυτό συνολικά είναι κυρίως αντιοξειδωτικές, επουλωτικές, αντιφλεγμονώδεις και αντιμικροβιακές, αναλγητικές, αποτοξινωτικές ρυθμιστικές για το αμυντικό σύστημα του σώματος.
Αναφέρονται ενδείξεις όπως η οστεοαρθρίτιδα, τα γαστρεντερικά έλκη, δυσεντερία και οισοφαγίτιδα, οι ηπατοπάθειες, πνευμονολογικές παθήσεις όπως το άσθμα, καρδιαγγειακές παθήσεις.
Επίσης χρησιμοποιείται σε οφθαλμολογικές παθήσεις όπως ξηρότητα, νυκταλωπία.
Το βότανο δρα ως στυπτικό, αντιοξειδωτικό, ανθελμινθικό και τονώνει το κυκλοφοριακό σύστημα.
Ο φρέσκος χυμός των καρπών χρησιμοποιείται σε κρυολόγημα, πυρετό και εξάντληση.
Βοηθά στην αντιμετώπιση στομαχικών και εντερικών διαταραχών.
Το αφέψημα των φρούτων μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αντιμετώπιση δερματικών εξανθημάτων, την επούλωση πληγών, την αντιμετώπιση της ακμής, εκζεμάτων, εγκαυμάτων (και ηλιακών), δερματικών δυσχρωμιών.
ΧΡΗΣΗ
Συστήνεται ο συνδυασμός τους με σαλάτες, δημητριακά, στο γιαούρτι, σε γλυκίσματα, κέικ, χυμούς, ζεστά ροφήματα κ.α. Μπορούν επίσης να καταναλωθούν και σκέτοι.
Το αφέψημα γίνεται ως εξής. Όταν βράσει το νερό, το βγάζουμε από την φωτιά και προσθέτουμε 1-2 κουταλάκια του τσαγιού για κάθε φλιτζάνι νερού και το αφήνουμε για 10-15 λεπτά. Σουρώνουμε και πίνουμε έως 3 φορές την ημέρα.
Το έγχυμα γίνεται ως εξής. Ρίχνουμε 1-2 κουταλάκια του τσαγιού σε ένα φλιτζάνι βραστό νερό το οποίο αφήνουμε σκεπασμένο για 15 λεπτά. Στη συνέχεια σουρώνουμε και πίνουμε έως 3 φορές την ημέρα.
Προσοχή!
Οι ιδιότητες που έχει το κάθε βότανο, το καθιστά σύμμαχό μας στην αντιμετώπιση διαφόρων ασθενειών.
Όμως η υπερκατανάλωση μπορεί να φέρει ανεπιθύμητα αποτελέσματα.
Γι αυτό τον λόγο θα πρέπει πάντα να ρωτάτε τον γιατρό σας πριν από τη λήψη κάθε βοτάνου.