ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Στη χώρα μας το συναντούμε με τις ονομασίες Πήγανος, Απήγανος, Πεγάνι, Πηγάνι, Πηγουνιά, Πήγαντο, Βρωμοπήγανος. Το βότανο φύεται σε ξηρά και ηλιόλουστα μέρη στη Νότια Ευρώπη, ιδίως στα Βαλκάνια. Δεν φυτρώνει εύκολα με σπόρο και για τον λόγο αυτό προτιμούν τα μοσχεύματα που φυτεύουν σε αφράτο και κοπρισμένο χώμα σε γλάστρα και όταν πιάσουν τα μεταφυτεύουν στον κήπο. Ο απήγανος είναι γνωστό όχι μόνο σαν φαρμακευτικό χολαγωγό φυτό της λαϊκής ιατρικής αλλά και σαν ζωντανό βαρόμετρο. Στην ξηρασία τα φύλλα του είναι ζαρωμένα και διπλωμένα, ενώ όταν η υγρασία αυξάνεται στην ατμόσφαιρα τα φύλλα ξεδιπλώνουν και ανοίγουν.
ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ
Ο Απήγανος περιέχει ένα αιθέριο έλαιο που περιλαμβάνει μία δεκάδα ουσιών (κετόνες, αλκοόλες, εστέρες, τερπένια). Από αυτές η μεθυλνονυλκετόνη είναι η σημαντικότερη.
Επιπλέον περιέχει ένα γλυκοσίδιο, τη ρουτίνη ή ρουτοσίδη η οποία έχει παρόμοια δράση με τη βιταμίνη Ρ.
ΙΣΤΟΡΙΑ
Από τα αρχαία χρόνια το καλλιεργούσαν στους κήπους, χρησιμοποιούμενο από τους γιατρούς της εποχής εκείνης κατά των νευρικών παθήσεων, της υστερίας, της επιληψίας, ως διουρητικό κατά της υδρωπικίας, ως εμμηναγωγό επί δυσμηνόρροιας και αμηνόρροιας, πάντα βέβαια με εξαιρετική προσοχή γιατί γνώριζαν πόσο δραστικό είναι.
Ο Διοσκουρίδης το χρησιμοποιούσε ως φάρμακο στις δυσκολίες της αναπνοής.
Ο Πλίνιος το αναφέρει αποδίδοντας σε αυτό πολλές μυστηριώδεις ιδιότητες.
Ανάμεσα στις ιδιότητές του ανέφερε ότι το βότανο βοηθά στη διατήρηση της καλής όρασης (λόγω της ρουτίνης που περιέχει) και ότι ζωγράφοι της εποχής του συνήθιζαν να το καταναλώνουν γιατί έκανε την όραση τους καθαρή και κοφτερή.
Η δράση του ενάντια στα δηλητήρια το έκανε βασικό συστατικό στην παρασκευή του αντίδοτου του Μυθριδάτη.
Στην Παλαιστίνη το καλλιεργούσαν στα χρόνια του Χριστού για να το χρησιμοποιούν στις επιδημικές νόσους (μαζί με ξύδι, σκόρδο και θυμάρι).
Ο απήγανος ήταν κάποτε σημαντικό βότανο σε όλες τις χώρες της Νότιας Ευρώπης.
Ήταν συνηθισμένο φυτό στις αυλές των σπιτιών γιατί θεωρούσαν ότι προφυλάσσει από τύφο και πανούκλα ενώ παράλληλα τα αποξηραμένα και κονιορτοποιημένα φύλλα του ήταν θαυμάσιο εντομοαπωθητικό.
Τα ψιλοκομμένα φύλλα έμπαιναν σε σαλάτες, σούπες και σάλτσες (ιδίως με ψάρι). Τοποθετούσαν επίσης τους βλαστούς του φυτού μέσα στο κρασί ή το ξύδι για να δώσουν πικάντικη γεύση.
Τα πτητικά έλαια του φυτού τα τοποθετούσαν σε λικέρ όπως η ιταλική γκράπα και σε κάποια αρώματα.
Στη Βόρεια Ευρώπη τα φρέσκα φύλλα τα χρησιμοποιούσαν σπάνια λόγω της πικρής γεύσης τους και των στομαχικών και εντερικών διαταραχών που ακολουθούσαν την υπερβολική κατανάλωση.
Στην κινέζικη ιατρική χρησιμοποιείται εδώ και εκατοντάδες χρόνια για τα δαγκώματα των φιδιών και τα τσιμπήματα των εντόμων.
ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ
Ο Απήγανος είναι ισχυρό φάρμακο και οι μικρές δόσεις είναι κανόνας.
Δρα ως αντισπασμωδικό, εμμηναγωγό και καταπραϋντικό για ρευματισμούς, αρθριτικά, τον κολικό πόνο και την ένταση των εντέρων. Αυξάνει την περιφερειακή κυκλοφορία και μειώνει την αυξημένη αρτηριακή πίεση.
Αποτελεί εύχρηστο βότανο κατά της υστερίας, της επιληψίας.
ΧΡΗΣΗ
Παρασκευάζεται ως αφέψημα. Ρίχνουμε σε ένα λίτρο βραστό νερό δυο κουταλιές του γλυκού ξηρό βότανο και το αφήνουμε 10-15 λεπτά. Το ρόφημα το πίνουμε σε ένα μικρό φλιτζανάκι του καφές δυο έως τρεις φορές την ημέρα. Για το έντερο για μια με δυο μέρες και για τους πόνους των ρευματικών και αρθριτικών για τρεις μέρες.
Επίσης, κάνει καλό στην βαρηκοΐα των γερόντων, βρέχοντας λίγο βαμβάκι με το ζουμί του απήγανου στο αυτί.
Προσοχή!
Το βότανο είναι ισχυρό εκτρωτικό και δεν επιτρέπεται η χρήση του κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Οι ιδιότητες που έχει το κάθε βότανο, το καθιστά σύμμαχό μας στην αντιμετώπιση διαφόρων ασθενειών.
Όμως η υπερκατανάλωση μπορεί να φέρει ανεπιθύμητα αποτελέσματα στο κεντρικό νευρικό σύστημα και μπορούν να αποβούν μοιραίες..
Γι αυτό τον λόγο θα πρέπει πάντα να ρωτάτε τον γιατρό σας πριν από τη λήψη κάθε βοτάνου.
Η ως άνω παρουσίαση του φυτού, σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί συνταγή.
Η συμβουλή ειδικού κρίνεται απαραίτητη πριν από την χρήση του.